Gelegen in de uitgestrekte vlakten van België, te midden van de torenhoge ovens en uitgestrekte terreinen van 82 hectare, zoals de fabriek van Holcim in Obourg, is er een belangrijke milieuverandering gaande. De Belgische cementindustrie, van oudsher een belangrijke bron van de CO2-uitstoot van het land, is begonnen aan een aanzienlijke decarbonisatietraject. De potentiële katalysator voor deze verandering? Zonne-energie. Dit artikel gaat in op hoe zonne-energie kan bijdragen aan een duurzamere, milieuvriendelijkere toekomst voor de Belgische industrieën.

De uitdaging van cementproductie

De productie van cement staat bekend om zijn hoge energieverbruik. Deze industrie, een hoeksteen van de Belgische economie, is verantwoordelijk voor ongeveer 3% van de totale CO2-uitstoot van het land, volgens de SPF Environment. De oorzaak ligt in het productieproces van cement.

Cement is een essentieel onderdeel van beton, het basisbouwmateriaal van moderne infrastructuur. Centraal in cement staat klinker, een grove stof die ontstaat wanneer kalksteen (calciumcarbonaat) in grote ovens wordt verhit tot ongeveer 1.450 graden Celsius. Tijdens dit calcinatieproces wordt kalksteen afgebroken om CO2 vrij te maken, een proces dat procesemissies wordt genoemd. In combinatie met de emissies van de verbranding van fossiele brandstoffen om de nodige warmte te verkrijgen, levert de cementproductie een belangrijke bijdrage aan de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.

De drang naar decarbonisatie

Als antwoord op de dringende wereldwijde noodzaak om de klimaatverandering te bestrijden, hebben Belgische cementfabrikanten ambitieuze decarbonisatieplannen opgesteld. Deze omvatten het toepassen van schonere technologieën, het verbeteren van productieprocessen en het ontwikkelen van alternatieve, koolstofarme soorten cement.

Op de site van Gaurain-Ramecroix heeft de Compagnie des Ciments Belges (CCB) bijvoorbeeld beloofd de CO2-uitstoot met 39% te verminderen. Deze moedige stap wordt ondersteund door een investering van €95 miljoen in geavanceerde, milieuvriendelijke technologieën. Tegelijkertijd is Holcim in Obourg begonnen met een uitgebreide vernieuwing, met als doel een CO2-reductie van 30% per ton geproduceerde klinker. In Antoing heeft Heidelberg Materials (Inter-Béton) een betonproduct ontwikkeld dat tot 60% minder vervuilend is dan industriestandaarden, een opmerkelijke innovatie.

Hoewel deze inspanningen lovenswaardig zijn, zijn ze misschien niet voldoende om de agressieve decarbonisatiedoelstellingen te halen die nodig zijn om rampzalige klimaatverandering te voorkomen. Om deze reden onderzoekt de industrie aanvullende oplossingen, waaronder zonne-energie.

De oplossing van zonne-energie

Zonne-energie, een hernieuwbare en steeds betaalbaardere energiebron, zou een keerpunt kunnen zijn in de inspanningen van de Belgische cementindustrie om koolstofarm te maken. Een goed geïnstalleerd zonne-energiesysteem kan veel schone energie opwekken, waardoor de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen bij de cementproductie aanzienlijk wordt verminderd.

Zonne-energie zou op twee belangrijke manieren kunnen helpen om de cementindustrie koolstofarm te maken. Ten eerste zou zonne-energie cementfabrieken rechtstreeks van stroom kunnen voorzien, waardoor er geen elektriciteit meer nodig is die afkomstig is van fossiele brandstoffen. Dit zou de emissies in verband met het elektriciteitsverbruik in deze faciliteiten aanzienlijk verminderen. Ten tweede zou zonne-energie systemen voor koolstofafvang en -opslag (CCS) kunnen aandrijven. Deze systemen, die CO2-emissies opvangen en ondergronds opslaan, kunnen helpen de procesemissies van de cementproductie te compenseren. Ze hebben echter aanzienlijke hoeveelheden elektriciteit nodig om te kunnen functioneren. Zonne-energie zou deze elektriciteit duurzaam kunnen leveren.

Lessen uit andere sectoren

Er zijn al succesvolle voorbeelden in andere energie-intensieve industrieën waar zonne-energie is toegepast om emissies te verminderen en de energiekosten te verlagen. Wereldwijde mijnbouwgiganten zoals Rio Tinto en BHP hebben bijvoorbeeld aanzienlijk geïnvesteerd in zonne-energie voor hun activiteiten. Deze investeringen hebben niet alleen hun uitstoot van broeikasgassen verminderd, maar ook geleid tot lagere, meer voorspelbare energiekosten. In de cementindustrie, die vergelijkbare energiebehoeften heeft, zou de overgang naar zonne-energie vergelijkbare voordelen kunnen opleveren.

Uitdagingen en kansen

Hoewel de potentiële voordelen van zonne-energie aanzienlijk zijn, brengt de implementatie ervan uitdagingen met zich mee. Deze hebben voornamelijk betrekking op de aanzienlijke initiële kapitaalinvesteringen die nodig zijn om zonne-energie-infrastructuur te installeren en de eis dat cementfabrieken worden gevestigd in gebieden met veel zonlicht.

Met de toenemende overheidssteun in de vorm van subsidies en regelgeving ter bevordering van hernieuwbare energie en de voortdurende vooruitgang in de zonnetechnologie kunnen deze uitdagingen echter worden overwonnen. De kosten van zonnepanelen zijn de afgelopen tien jaar voortdurend gedaald, waardoor zonne-energie betaalbaarder is dan ooit. Bovendien kunnen fabrieken dankzij de vooruitgang in de energieopslagtechnologie, zoals geavanceerde batterijen, zonne-energie die overdag is opgewekt, opslaan voor gebruik's nachts of bij bewolkt weer.

De weg vooruit

Gezien het veelbelovende potentieel van zonne-energie zou de Belgische cementindustrie verschillende stappen kunnen ondernemen om deze hulpbron te benutten. Cementfabrikanten zouden kunnen samenwerken met leveranciers van zonne-energie om zonnecentrales op te zetten, zowel ter plaatse als daarbuiten. Ze zouden ook kunnen investeren in onderzoek en ontwikkeling om hun gebruik van zonne-energie te optimaliseren, bijvoorbeeld door zonne-energie te integreren met andere technologieën zoals CCS. Bovendien zouden fabrikanten kunnen pleiten voor meer ondersteunend overheidsbeleid om de overgang naar zonne-energie eenvoudiger en kosteneffectiever te maken.

Conclusie

In een wereld die steeds meer gericht is op duurzaamheid, doet de zon meer dan alleen onze dagen verlichten. Het stimuleert dromen, zet aan tot transformatie en biedt een overtuigende oplossing voor de complexe uitdagingen waarmee we in verschillende sectoren worden geconfronteerd. Vandaag hebben we het diepe verband tussen zonne-energie en de cementindustrie onderzocht. Wie weet welke andere partnerschappen we morgen zouden kunnen aangaan?

Zou de staalindustrie, met haar kracht gesmeed in vuur, de warmte van de zon kunnen benutten en een eeuwenoud proces kunnen omtoveren tot een symbool van duurzaamheid? Zou de wereldwijde textielsector, die bekend staat om zijn kleur en diversiteit, een nieuw beeld van energiebesparing kunnen creëren met het palet van zonne-energie? Of kunnen datacenters, de grootmachten van ons digitale tijdperk, hun elektriciteit halen uit het stille gezoem van een zonnepaneel, in plaats van de door fossiele brandstoffen aangedreven grind van het elektriciteitsnet?

Bij het overwegen van deze vragen moeten we niet vergeten dat het gebruik van zonne-energie niet alleen gaat over het installeren van fotovoltaïsche cellen of het aanpassen van operationele protocollen. Het gaat erom duurzaamheid te integreren in de structuur van onze industrieën. Het gaat erom je een toekomst voor te stellen waarin energie uit de lucht boven je de welvaart op de grond mogelijk maakt.

Dus aan de marktleiders die dit lezen, vraag ik: hoe kan uw sector de kracht van de zon benutten? Welke kansen staan je te wachten aan het begin van een nieuw zonnetijdperk? Het is tijd om het zonlicht binnen te laten. Het is tijd om je eigen weg te banen in het uitgestrekte, zonovergoten landschap van de zonnerevolutie. Onze toekomst hangt ervan af.

‍