Honderden Vlaamse bedrijven en overheidsinstellingen moeten voor de zomer van volgend jaar zonnepanelen installeren of ze riskeren een forse boete. Voor complexere installaties wordt het krap om de deadline nog te halen, waarschuwen installateurs.

Naar schatting 2.500 bedrijfspanden en 1.300 gebouwen van overheden, scholen en zorginstellingen moeten tegen 30 juni 2025 zelf groene stroom opwekken. Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) kondigde de maatregel twee jaar geleden aan. Op dat moment lagen op twee derde van die daken nog geen zonnepanelen.

Bedrijven vallen onder de verplichting als ze meer dan 1.000 megawattuur per jaar verbruiken. Dat komt zowat overeen met het jaarverbruik van een kleine 300 gezinnen. Voor publieke instellingen - van overheden tot scholen, woonzorgcentra en ziekenhuizen - ligt de lat op 250 megawattuur.

De essentie

Door een nieuwe Vlaamse verplichting moeten duizenden bedrijven, overheden, scholen, woonzorgcentra en ziekenhuizen tegen midden volgend jaar groene stroom opwekken via eigen zonnepanelen. Zonnepaneleninstallateurs verwachten veel werk met een piek in de eerste helft van 2025. Voor complexere installaties is het hoog tijd om in actie te schieten, want het niet halen van de deadline kan hoge boetes opleveren.

‘Eigenaars van gebouwen moeten zelf in het oog houden of ze - nu of in de toekomst - onder de verplichting vallen’, waarschuwt Yannick Van den Broeck, adviseur energie en klimaat bij de werkgeversorganisatie Voka. ‘Het Vlaams energieagentschap VEKA zal hen niet aanschrijven.’

Boottlenecks

De verplichting zou kunnen leiden tot bottlenecks bij de installatiebedrijven. Die merken de jongste tijd al een stijging in het aantal offerteaanvragen en maken zich op voor veel werk, met een piek in de eerste helft van volgend jaar.

Een eenvoudige installatie op het dak kan nog in enkele maanden gerealiseerd worden. ‘Maar als er meer bij komt kijken, kan de doorlooptijd oplopen tot een jaar’, zegt Jannes Soutaer, de zaakvoerder van ExtraPower. ‘De boodschap is dus om niet langer te wachten. Vooral als een netverzwaring of werken aan het dak nodig zijn, is het hoog tijd om in actie te schieten.’

‘We zullen altijd ons uiterste best doen om op tijd klaar te zijn, maar we zijn ook afhankelijk van derde partijen die bijvoorbeeld stabiliteitsstudies of de keuring doen. Er moet ook altijd iemand van de netbeheerder Fluvius langskomen vooraleer de installatie voldoet’, zegt Benoit Stroobandt van het zonnepanelenbedrijf Ministry of Solar.

De gevolgen voor bedrijven of instellingen die niet voldoen, zijn niet min. Wie de deadline mist, riskeert een boete van 400 euro per ontbrekende kilowattpiek, wat voor grote installaties kan oplopen tot miljoenen euro’s. Ter vergelijking: je kan vandaag een zonnedak laten leggen voor minder dan 500 euro per kilowattpiek.

Van den Broeck hoopt dat er ‘pragmatisch’ omgesprongen zal worden met de boetes, door bijvoorbeeld bedrijven te ontzien die om een of andere reden de deadline net niet halen. Of dat verzoek ook ingewilligd wordt, zal afhangen van de minister van Energie in de volgende Vlaamse regering.

Vooruitkijken

Niet alleen zijn de boetes hoog, ze stellen de bedrijven ook niet vrij van de verplichting om groene stroom op te wekken, merkt Van den Broeck op. ‘Het zijn geen afkoopsommen.’ Om extra sancties te vermijden moeten ze zich dus alsnog in regel stellen.

Hoeveel zonnepanelen een bedrijf of instelling moet plaatsen, hangt af van de omvang van het dak. Tegen midden volgend jaar moet er minimaal 12,5 wattpiek per vierkante meter horizontaal dakoppervlak worden geïnstalleerd. De lat wordt in 2030 op 18,75 wattpiek gelegd en in 2035 op 25 wattpiek.

‘We raden aan om vooruit te kijken en nu niet enkel het minimum voor 2025 te doen’, zegt Van den Broeck van Voka. Toch stelt Stroobandt vast dat niet alle klanten verder kijken dan 2025. ‘Door de gedaalde energieprijzen staat dit soms wat minder hoog op de agenda bij bedrijfsleiders’, zegt hij. ‘Toch is het een goed moment om te investeren. De prijzen van panelen zitten op een historisch dieptepunt.’

Alternatieven

Voor wie een klassiek zonnedak moeilijk realiseerbaar is, zijn wel enkele andere oplossingen mogelijk. Denk aan panelen op de grond, aan de gevel, op carports of zelfs drijvend op een bassin. Maar voor dergelijke projecten zijn vergunningen nodig en die hebben tot gevolg dat het project meer tijd in beslag neemt, zegt Soutaer.

Andere mogelijke alternatieven zijn windturbines of een warmtekrachtinstallatie gestookt met biomassa. Maar die zijn niet echt realistisch in de praktijk, omdat vergunningsprocedures vaak jaren aanslepen.

Verder kan ook aan de verplichting worden voldaan door zonnepanelen te plaatsen op andere, nabijgelegen gebouwen die met een directe kabel verbonden zijn of op daken van zusterbedrijven, of er kan worden geïnvesteerd in een ander project waarbij groene stroom wordt opgewekt. De mogelijkheden tot vrijstellingen voor de verplichting of uitstel zijn beperkt.

‍

‍